MAKET GEMİ NASIL YAPILIR

Model yapımı için üretilmiş bir plandan istifade edileceğini varsayarak bu yazıda sizlere aşama aşama bir rnodelin doğuşunu anlatmaya çalışacağız.
Planlarda genellikle ana omurga ve postalar anlaşılabilecek bir şekilde çizilmiştir.
Aynca kullanılacak malzemenin kalınlığı da belirtilmiş olabilir. Ama omurga ve postalar için, genellikle kolay kesilmesi ve kolay tesfiye olabilmesi için model ölçeğine göre 3, 5, 7 mm. kalınlığında kavak kontraplak kullanılır.

Biz 5 mm.lik bir kontraplağı kullandığımızı düşünerek modelimizi yapmaya başlayalım. Model planındaki postaların her birine (12 posta olduğunu kabul edelim) birer adet fotokopi çekelim. Aynca ana omurgayı da fotokopiyle elde edelim. Posta fotokopilerini poşu çizgisine 2-3 mm, yakınlıktan keserek 12 adet posta fotokopilerini hazırlayalım. Kavak kontraplaktan. malzeme tasarrufu için postalar Şekil 1'deki gibi kontraplağa uhu ile yapıştınlmalıdır.

Şekil 1-Postalar.

Kıl testeresi ile esas posta çizgisine 1 mm. yaklaşık olarak kontraptağı keserek (Şekil 2) postaları elde edelirn.

Şekil 2-Postaların kıl testeresi ile kesilmesi.

1 mm. toleranslı kesilen postaların esas posta çizgilerine yaklaşımını eğe, zımpara gibi tesfiye alederi ile yaparsak plandaki postalara çok yakın postalar elde edebiliriz. Aksi takdirde, kıl testeresi ile uzun çalışmalar yapmayanlar, muhakkak hatalı kesim yapacaklardır. Ana omurga ve postaların geçme yerleri çok iyi alıştırılmalı, postaların kaçık şekilde monte edilmesini önlemek gerektiğini aynca vurgulamakta yarar görmekteyiz. Batı model planlarında 10 mm. çapında bir çubuk ile, bazı planlarda ise 10 mm x 10 mm ebadında bir çıta ile postaların birbirlerine bağlandıklarını görebilirsiniz. Bu uygulama postaların kaçıklığını önleyeceği gibi ana omurgayı da düz tutmaya yarayacaktır (Şekil 3).

Şekil 3- Postaların yerleştirilmesi.

Ana omurganın çok düz olması, aksi takdirde modelde bazı çarpıklıkların olacağının bilinmesi gerekmektedir. Ana omurgayı çok düz bir şekilde yapabilmemiz için modelin boyuna uygun 19 mm. kalınlığında bir sunta ile 10x20 cm.lik bir çıtadan istifade edebiliriz. Ana omurga bu çıtalar arasına alınıp, postalar yerleştirilip, 10 rnm, çapındaki saplama çıtamız yerine geçirildikten sonra yapıştırırsanız ana omurganın çarpıklığını önlemiş olursunuz (Şekil 3). Modelin alt kısımlarını sarıncaya kadar modelin iskeleti bu çıtalar arasından sökülmemelidir.
Sunta üzerinde sıkıştırdığımız ana omurgaya, postalarımızı monte edebiliriz. Sonra 10 mm. çapındaki saplama çubuğunu boydan boya geçirerek postalan ana omurgaya yapıştırabiliriz. Burada kullanacağımız yapışkan marangozların kullandığı, beyaz renkli sentetik tutkaldır. Bu tutkalı küçük bir ağaç parçası ile boşluklara nüfuz edecek şekilde posta ve ana omurga ile saplama çıtalarına sürerek yapıştıralım.
Bütün postaları ana omurgaya yapıştırdıktan sonra tutkalın kurumasını bekleyelim. Bu tutkal oda sıcaklığında 4-5 saatte kurur.
İskelet halindeki modelimizin sarma işlemini ıhlamur ağacından bir marangoza kestireceğimiz çıtalarla yapacağız. Bu çıtalar 2 mm. kalınlığında 6-7 mm. genişliğinde, uzunluğu ise modelin boyuna uygun olmalıdır. Modelin boyundan 10 cm. uzun kestirdiğimiz çıtaların bir ucunu yaklaşık 15-20 cm. derinliğinde içi su dolu bir kaba koyarak ağacın bu kısmının yumuşamasını, kolay şekil almasını sağlamalıyız.

KAPLAMAYA GEÇİŞ
Tekneyi sarma sırasında baş ve kıç için takoz kullanılması, yeni başlayanlara kolaylık olacaktır.
Biz burada model gemi yapımının aşamalarını, bir yelkenli gemiyi örnek göstererek sürdüreceğiz. Örnek olarak alacağımız bu gemi oldukça detaylı ve modelciyi bir hayli oyalayabilecek nitelikte olup, bu modelin yapımı esnasında elde edilecek bilgi ve tecrübeler, diğer modellerin yapımında da yararlı olacaktır.
Örnek olarak alacağımız Essex Amerikan savaş gemisi 1799 yılında meşhur gemi ustası Enos Briggs tarafından Salem (Massachusetts) şehrinde yapılmıştır. Modelin boyutları ise şöyledir :
Uzunluk: 1090 mm, genişlik: 350 mm. yüseklik 740 mm, ölçek: 1/70'dir.

BODOSLAMA VE KAPLAMAYA GEÇİŞ
Daha önce bahsettiğimiz gibi 15-20 cm'lik uç kısımlarını ıslattığımız ıhlamur çıtaların uçları baş bodoslamadaki yarığın içine geçebilecek şekilde inceltilir (Şekil 4).

Şekil 4- Takoz.

Ana omurganın kalınlığının 5 mm. olduğunu hatırlayarak, iskeleti sarma işlemini yaptığımız ıhlamur çıtaların uçlarının, yarıktan 2.5 mm kadar çıkmaları sağlanmalıdır ki, diğer taraftan girecek olan çıtayı da 2.5 mm.lik bir mesafe kalsın. Kaplama (veya sarma) çıtalarının baş bodoslamadaki bütün postalara çakışacak şekilde olmaları gerekiyor. Bu çakışmayı sağlayabilmek için baş postalar traşlanmalıdtr (Şekil S).

Şekil 5- Maket bıçağı ile traşlama.

Bu çakışmanın diğer postalarda da sağlanıp sağlanmadığını anlayabilmek için baş bodoslamadaki yarığa bir çıta sokularak ve baştan bir iki postaya bu çıtayı toplu iğne ile çakarak sabitleyıp isktletin kıç kısmına kadar uzatıp orada da geçici olarak toplu iğne ile tesbit ettiğimizde, dikkat edilmesi gereken husus, çıtanın gergin bir şekilde olmasıdır. Herhangi bir postanın fazlalık veya noksan kısımlarını, çıtanın düzgün bir hat oluşturup oluşturmadığına bakarak anlayabiliriz. Fazlalığı olan postalar mevcut ise, maket bıçağı veya kalın bir zımpara ile bu fazlalıklar alınabilir. Yanlış kesimden kaynaklanan, postada bir noksanlık olması halinde ise, bu kısımlara ince tahta parçalarını sentetik tutkal ile yapıştırabilirsiniz. Parçalann iyice yapışıp kurumasından sonra tekrar tesfiye ile bu ve bunun gibi hataları örtebiliriz.

TAKOZ KULLANILMASI
Şekil 6'da görülen 103 nolu parçaları hazırlayabilirsek baş re kıçı sararken bu takozların bize çok faydası olacaktır. Bu takozların kullanılmaması halinde modelciliğe ilk başlayanlar, baş ve kıç sarımları esnasında zorluk çekebileceklerdir. Zira kaplama çıtası, bu gibi yerlerde adeta yarım bir helezon oluşturur. Buna rağmen usta modelcilerin birçoğu bu takozu kullanmazlar. Sizlerin de üçüncü veya dördüncü modelinizde bu takozu kullanmanıza gerek duymayacağınız kanısındayız.

Şekil 6- Takoz kullanılması.

Bu takoz, yumuşak bir ağaçtan, tercihen kavaktan yapılmalıdır. Kolay yontulabilmesi ve kolay zımparalanabilmesi için kavak ağacı tercih edilmiştir. Kavak ağacını marketlerden veya sebzecilerden temin edebiliriz.
Çeşitli meyve veya sebzeler kavaktan yapılmış sandıklarla nakledildiğinden bu malzemeyi kolaylıkla temin edebileceğinizi zannediyoruz. Sandık tahtalarının birkaçını kullandığımız beyaz sentetik tutkalla birbirine yapıştırsak baş ve kıç takozlarında kullanacağımız malzemeyi elde etmiş oluruz. Tutkal, ağaçlara sürüldükten sonra ağaçlar pres edilerek kurumaya bırakılmalıdır. Bu pres işini iki adet işkence ile yapabileceğimiz gibi, düz bir yerde üzerlerine ağırlık koyarak da kurumaya terkedebiliriz,
Elde ettiğimiz takozun üzerine baş bodoslamadaki yangın iç kısmının şekli çizilmelidir (Şekil 4). Takozun alın kısmına bir numaralı postanın şekli çizilerek tesfıye işlemine girişilir (Şekil 7).

Şekil7- Takozun alın kısmı.

Baş bodoslama için dde edilen bu takozun simetrisi ve kıç içinde aynı işlemler tekrar edilerek kıç form elde edilmeye çalışılır (Şekil 8).

Şekil 8- Kıç formun elde edilmesi.

Takozları baş ve kıça, plana uygunluk sağlayarak yapıştırdjğımızda kaplama çıtalarımızı daha kolay bir şekilde baş ve kıça sarma olanağına sahip olabiliriz.

KAPLAMA
Kaplama sırasında çıtanın başında ve ucunda olması gereken bombeyi verebilmek için elektrikli bir havyadan yararlanabiliriz.
Postaların gerekli uygunluk kontrolları ve gerekli lesviye işlemleri yapıldıktan sonra modelimizin iskeletini sarmaya başlayabiliriz. 15-20 cm. kadar uçları ıslatılmış çıtalarımızın baş bodoslamaya gelen kısımlarının uçları Şekil 9'da görüleceği gibi bir maket bıçağı ile kesilerek atılır.

Şekil 9- Maket bıçağı ile çıtaların uçlar kesilir.

Bunun amacı, baş ve kıçta bir hayli bombeleşen çıtaların daha iyi bir şekil alması ve plandaki şekillere uygunluk sağlamakla birlikte, gerçek ahşap teknelerin yapımında da aynı usullerin kullanılmış olmasıdır (Şekil 10).

Şekil 10- Baştaki ve kıçtaki bükülmeler.

Baş bodoslamayı kaplayacak şekilde 15-20 cm. sini ıslattığımıs çıtalann kıça rastlayan kısımlarını da ıslatmalıyız. Baş bodoslamada bazı kısımlarını attığımız çıtaların kıç kısmına rastlayacak kısımlarını da maket bıçağı ile kesip atmalıyız. Kaplama için hazırladığımız, her iki ucu ıslatılmış bir çıtanın son şekli Şekil 11'
de görülmektedir.

Şekil 11- Bükülmüş çıtalar.

Çıtanın başında ve ucunda olması gereken bombeyi çıtaya verdirebilmek için ıslatmanın dışında bir metodu da deneyebiliriz. Bunun için elektrikli bir havyadan yararlanabiliriz. Çıtayı yakmayacak, fakat şekillendirebilecek bir sıcaklıkdaki havyayı çıtanın 10-15 cm. kadar ucundan ortaya doğru bastırarak hareket ettirirsek çıtanın bombeleştiğini görebliriz.
Burada dikkat edeceğimiz husus, ısıtma işlemini havyanın tam sıcak olan uç kısmı ile değil de biraz daha az ısınan ucun arka kısmı ile yapmalıyız (Şekil 12).

Şekil 12- Bir elektrikli havya ile ısıtarak çıtanın ucunun bükülmesi.

SARMA İŞLEMİ
Islattığımız, uçlarını kestiğimiz ve gerekli bombeyi alan çıtalarımızla iskeleti sarmaya başlayabiliriz. Çıtanın ıslak kısımlarının altına herhangi bir yapışkan sürmeden toptu iğne ile baştan itibaren çakarak çıtayı sabitleştirmemiz gereklidir. Islak olmayan kısımların altına sentetik tutkal sürülerek toplu iğne ile çıtayı postalara sabitleyebiliriz. Kıç kısmını kaplayacak olan çıtanın da ıslak olduğunu düşünürsek, burayı da yalnızca çakarak kıç postalara ve takoza sabitleyebiliriz. Baş ve kıça tutkal sürmememizin amacı, sentetik tutkalın su ile çözünür olmasıdır. Çıtalara veya postalara tutkal sürmüş olsaydık buralarda yapışma temin edemezdik. Birinci çıtadan sonra ikinci çıta için de aynı işlemi yapmalıyız. Kaplamanın en önemli kısmı ikişer ikişer veya üçer üçer karşılıklı kaplamaktır. Şöyle ki: iskeletimizin sağ tarafını üç çıta ile sarmışsak hemen sol tarafını da üç çıta ile sarmalıyız. Yani üç sağ, üç sol sararak iskeletin sarma işini eşit şekilde yapmalıyız. İskeletin önce bir tarafını sarıp bitirdikten sonra diğer tarafını sarmak yanlış bir davranış olacaktır ve Şekil 10'da görülen simetri hiç de uygun olmayacaktır.
Bir tarafına üç çıta sarıp diğer tarafını sarmaya başladıktan ve buradaki simetriyi sağladıktan sonra, daha önce sarımını yaptığımız tarafın baş ve kıça rastlayan çıtalarının ıslak olması nedeni ile tutkal sürmediğimiz çıtaların altına şimdi tutkal sürebiliriz. Zira biz diğer taraftaki çıtaları sararken ıslak olan çıtalar kurumuş olacaktır. Toplu iğneleri söküp çıkardığımızda çıtaların kuruduğunu, hatta takozun formunu aldığını da görebiliriz. Bu çıtaların altına tutkal sürüldükten sonra önceki iğne deliklerinin üzerine gelmeyecek şekilde çıtaları çakabiliriz. Toplu iğneler hiçbir zaman sonuna kadar çakılmayacaktır. Çünkü tutkal kuruduktan sonra bu toplu iğneler sökülebilmelidir.

Güverteyi mümkün olduğu kadar sarı renk verebilecek bir ağaç ile kaplamak, modelin daha güzel görünmesini sağlayacaktır.

Daha önce de sözünü ettiğimiz gibi ana gövde sarımı bitinceye kadar gövde, iki çıta arasından sökülmeyecektir. Ancak gövdenin alt sarımına sıra gelince, ana gövde sıkıştırma çıtalarından sökülmeli ve geminin altının sarma işlemleri yapılmalıdır.

TESVİYE
Gövdenin bütünü sarıldıktan sonra tesviye işlemine başlamamız gerekir. İlk tesviye işlemlerimizi ağaç takoza yapıştırılmış kalın bir zımparayla (Tercihen 60 veya 80 numara) yapabiliriz. Zımpara takımı yapabilmek için 4,5x4,5 cm. kalınlık ve eninde, 25 cm. Uzunluğunda, bir marangozdan temin edeceğiniz birkaç doğrama artığı ağaç parçasına ihtiyacımız olacaktır (Şekil 13). Takozlardan birini olduğu gibi kullanacak, diğerinin bir köşesini yuvarlatarak, yuvarlak kenarlı bir takoz elde edeceğiz. Takozun bir kenarının yuvarlatma işlemini, kalın bir eğe kullanarak ve takozu mengeneye kıstırarak yapabiliriz. Bu takozlar çeşitli aşamalarda çok işimize yarayacağından ve köreldikçe devamlı zımpara değiştireceğimizden, zımparanın takozlardan kolay sökülebilmesi için, zımparalar takozlara sökülebilecek bir tutkal ile yapıştırılmalıdır.

Şekil 13- Zımparanın hazırlanması.

Gövdenin orta kısımlarını düz takoz zımparası ile baş ve kıç kısımları yuvarlatılmış, takoz zımpara ile zımparalamalıyız.
Kaplama (sarma) ağacımız olan ıhlamur ağacının ilk kabası alındıktan sonra temin edeceğimiz kırık cam parçalan ile ana gövdeyi sistire edebiliriz. Tüm gövde, bunun gibi tesviye işlemlerinden geçirildikten sonra, ince bir zımpara ile elimizle son zımparayı yapmamız gerekir. Bu aşamada kullanılacak olan zımpara, ince kumlu, örneğin ISO-180 numara olmalıdır.
Artık modelimizin güverte ve postalarının üst tarafına rastlayan iç kısımlarının kaplanması işlemine sıra gelmiştir.
Postaların bu uç kısımlarını, kaplamadan önce kabuk şekline gelen teknemizin iç kısmını sentetik tutkal ile iyice sıvamalıyız. Bu işlem, ince sarma çıtalarının dayanıklılığını arttıracağı gibi, ağacın hava ile olan temasını önleyecek ve daha uzun ömürlü olmasını sağlayacaktır.

KALASTRA

Modelimizin artık dik durması ve güverte üzeri çalışmalarının yapılabilmesi için bir kalastraya ihtiyacımız vardır. Bunun için şekilde gösterilen kalastrayı 5 mm. kalınlığında gürgen kontraplaktan kıl testeresi ile keserek ve yine şekilde gösterilen yerlerden delerek çapı 12 mm., uzunluğu 225 mm. olan iki yuvarlak çıta ile sabitlediğimizde kalastramız hazır hale gelecektir (Şekil 14).

Şekil 14- Kalastıranın yapılması.

POSTALARIN İÇ KAPLAMASI
Postaların iç kısımlarını, 1,5 mm. kalınlığında 4 mm. genişliğinde ıhlamur çıtaları ile tıpkı dış gövdeyi sararken uyguladığımız işlemleri uygulayarak sarmalıyız. Bu sanma işlemini, güverte hizasından başlayarak postaların üstüne doğru, yani aşağıdan yukarıya doğru yapmalıyız (Şekil 15}.

Şekil 15- Gövdenin iç kaplaması.

POSTALARIN İÇ KAPLAMASI
Postaların iç kısımlarını, 1,5 mm. kalınlığında 4 mm. genişliğinde ıhlamur çıtaları ile tıpkı dış gövdeyi sararken uyguladığımız işlemleri uygulayarak sarmalıyız. Bu sanma işlemini, güverte hizasından başlayarak postaların üstüne doğru, yani aşağıdan yukarıya doğru yapmalıyız (Şekil 15).
Postaların iç kaplamalarının sarma işlemi bitince, bu kısımların da kalın bir zımpara ile tesviye edilmesi gerekmektedir. Yine burada da son zımpara, ince bir zımparayla yapıldıktan sonra sıra güverteyi kaplamamıza gelecektir. Güverte kaplaması için modelcinin izleyeceği iki yol vardır. Birincisi, planda verilen genişliğe uygun olarak 6 mm. genişliğinde 2 mm. kalınlığında, model boyuna uygun çam ağacından çıtalar biçtirerek güverteyi kaplamak, ikinci yol ise 1.5 mm. kalınlığında 6-7 mm. genişliğinde, model boyuna uygun ıhlamur çıtalarla güverteyi kaplamak ve tesviye ettikten sonra, ıhlamur çıtalarının üzerini, plana uygun biçimde 6 mm. genişliğinde çam kaplama ile yapıştırııp kaplamaktır.
Burada sizlere, güverte kaplaması olarak çam ağacını tavsiye etmemiz, modelin estetik açıdan daha güzel görünmesi, teknenin renk armonisi içerisinde bir bütün oluşturmasıdır. Bunun yanı sıra meşe ağacından kullanılacak kaplama veya birinci yol olarak sözünü ettiğimiz doğrudan ağaç çıtayla kaplamak, yani güverteyi mümkün olduğu kadar sarı renk verebilecek bir ağaçla kaplamak, modelin daha güzel görünmesini de sağlayabilecektir.

PLANA UYGUN ÇALIŞMA
Modelcilikte esas olan nokta, plana uygun olarak çalışmaktır ve planda istenilen her şeyi, istenilen ölçüde ve ölçekte yapmaktır. Buna rağmen modelcinin gerçek bilgiler elde ederek modelde bazı değişiklikler yapabilmesi, modelcinin aynı zamanda araştırmacılık yönünü de kuvvetlendirecektir. Sizlere güverte kaplamaları hakkında şu bilgileri vermek istiyoruz Modele uygulamak veya uygulamadan verilen plana sadık kalmak tamamen size bırakılmıştır.
Güverte kaplamalarının, genişliklerine göre sınıflandırılmasını Şekil 16'da vermeye çalıştık. Burada görmüş olduğunuz santimetreler gerçek bir geminin giverte kaplamalarının ölçüleridir. Modelimizin yapım yılının 1799 olduğu ve o tarihlerde 20-36 cm. arasında güverte kaplamaları kullanıldığı düşünülecek olursa 36-70 (modelin ölçeği) = 0.5 mm. olacaktır. Yani biz modelimizin güverte kaplamalarım 5 mm. kalınlığında çıtalarla yapacağız.

Şekil 16- Yüzyıllara göre değişen güverte kaplamaları.

Güverte kaplamalarının genişliği yüzyıllara göre farklılıklar göstermektedir. Şöyle ki:
16. yüzyılın başlarında güverte kaplama tahtalarının gençliği 35-45 cm. arası iken,
17. yüzyılda: 20-40 cm. arası,
18. yüzyılda: 20-36 cm. arası.
19. yüzyılın ikinci yarısında:  15-20 cm. arası,
20. yüzyılın ortasından sonra ise 10-15 cm. arasıdır.
Güverte tahtaları arasında 9 mm. boşluk kalıyor ve bu boşluklara önce ince metal levhalar boydan boya çakılıyor ve arada kalan kısımlara iyice nüfuz edecek şekilde zift sürülüyordu.
Güverteyi kaplayan ağaçların boyları ise her geminin ülkesine ve özelliğine göre değişiyordu. Ancak ortak kullanılan bir birleştirme ve simetri hemen hemen her ülkede aynı şekilde kullanılıyordu. Ortaçağdan itibaren dört sıradan sonra tekrarlanan simetriyle güverte kaplanıyordu (Şekil 17).
18. yüzyılda daha çok Fransızlar 6 ara kaplamadan sonra simetri yapıyorlardı.

Şekil 17- Simetrik güverte kaplaması.

Bu çakışmanın diğer postalarda da sağlanıp sağlanmadığını anlayabilmek için baş bodoslamadaki yarığa bir çıta sokularak ve baştan bir iki postaya bu çıtayı toplu iğne ile çakarak sabitleyıp isktletin kıç kısmına kadar uzatıp orada da geçici olarak toplu iğne ile tesbit ettiğimizde, dikkat edilmesi gereken husus, çıtanın gergin bir şekilde olmasıdır. Herhangi bir postanın fazlalık veya noksan kısımlarını, çıtanın düzgün bir hat oluşturup oluşturmadığına bakarak anlayabiliriz. Fazlalığı olan postalar mevcut ise, maket bıçağı veya kalın bir zımpara ile bu fazlalıklar alınabilir. Yanlış kesimden kaynaklanan, postada bir noksanlık olması halinde ise, bu kısımlara ince tahta parçalarını sentetik tutkal ile yapıştırabilirsiniz. Parçalann iyice yapışıp kurumasından sonra tekrar tesfiye ile bu ve bunun gibi hataları örtebiliriz.

emiz ve hafif parlak bir güverte elde etmek istiyorsak, zımpara ile yüzeyi iyice temizleyip bir kaç kat vernik sürmeliyiz.

Yukarıda anlattığımız güverte kaplamasını bitirdikten sonra yine zımparalama işlemiyle tesviyesini yapmalıyız.
Son kat zımparasını, ince kumlu bir zımparayla yaptıktan sonra güverte üzerine fırçayla selülozik dolgu verniği tatbik etmeliyiz. Dolgu vernikleri piyasada taleplere göre kiloluk veya üç-beş kiloluk kutular halinde satılmaktadır. Bizim alacağımız bir kiloluk dolgu verniği bütün işimizi görecektir. Ayrıca, yine bir kiloluk selülozik tinere de ihtiyacımız olduğu unutulmamalıdır.

GÜVERTENİN VERNİKLENMESİ
Küçük, metal veya cam bir kab içinde dolgu verniğini selülozik tiner ile incelterek fırça ile sürülebilecek kıvama getirmeliyiz. Güverteye; incelttiğimiz bu vernikten fırça ile tatbik etmeli, kuruyunca tekrar bir kat daha vernik sürerek tahtanın “veya kaplamanın” verniği iyice emmesini sağlamalıyız. İkinci kat da kuruduktan sonra çok ince kumlu bir zımparayla dolgu verniğini zımparalamalıyız. Bunda dikkat edeceğimiz husus zımparanın, ağaçların suyuna göre hareket ettirilmesidir. Zımparanın sağa ve sola hareketi, ağaçların suyuna uygun olarak yapılırsa, herhangi bir çizilme olayı ile karşılaşmayız. Zımparayı aşağı-yukarı hareket ettirirsek ağaçların sofrasına denilen kısmına zımpara hareketimiz uygun düşmeyecek ve güverte kaplamalarını çizme olasılığımız artacaktır. Uygun zımparalama şeklini Şekil 18’de vermeye çalıştık.

Şekil 18- Zımparalama.

Zımpara işlemi tamamlanınca tozlarını temiz bir bezle silerek temizlemeliyiz. Bu aşamada temiz, hafif parlak bir güverte elde etmiş olmalıyız.

TOP DELİKLERİNİN AÇILMASI
Güverteyi bu şeklide bitirdikten sonra sıra top deliklerinin (Top lombarları) açılmasına gelir. Top lombarları tamamen simetriktir. Yani geminin sağında (sancak) olan lombarın simetrisi, geminin solunda da (iskele) vardır. Modelimizde bu simetriyi sağlayabilmemiz için model boyu kadar bir kartona ihtiyacımız olacaktır. Plandaki yan görünüşü, kopya kâğıtları vasıtasıyla karton üzerine kopya edelim. Yan görünüşün tamamını kopya etmeye gerek yoktur. Su hattı çizgisi üzerinden top lombarlarını ve geminin diğer hat çizgilerini kopyalamamız yeterli olacaktır (Şekil 19).

Şekil 19- Top lumbarlarının açılması.

Planda 10x10 mm. olarak verilen lombarlar, 1 mm sağ, 1 mm. sol, 1 mm. üst, 1 mm. alt taraftan fazlalık bırakarak karton üzerine kopya ettiğimiz lombar ölçülerini aktaralım. Yani şablondaki lombar ölçümüz 13x13 mm. olacaktır. Şablondaki lombarları maket bıçağı ile keserek çıkartıp diğer çizim yerlerinden kartonu kestiğimizde Şekil 18'de görülen şablonu elde etmiş olacağız. Bu şablonu modelimizin sağ tarafına, plana uygunluk sağlayarak bir kaç yerinden toplu iğne ile sabitleyerek lombar yerlerini model üzerine işaretleyelim. Şablonu söküp modelin sol tarafında da aynı işlemi yaparak lombar delikleri için simetriyi sağlayalım. Daha sonra maket bıçağı ile bu lombarları oyarak top deliklerini açalım (Şekil 20).

Şekil 20- Lombar deliklerinin açılması.

Tüm lombar deliklerini açtıktan sonra bu deliklerin dış borda kaplaması ile iç kaplamalar arasında meydana gelen boşluğu doldurma işlemine sıra gelmiştir. Top lombarlarının aynı ölçüde olması için tahta bir kalıp kullanmamız gerekecektir. Bunun için top lombarı ölçüsü olan 10x10 mm kadar 10 cm. uzunluğunda 5-6 adet çıtaya ihtiyacımız olacaktır. Ayrıca 1 rnm. kalınlığında ıhlamur ağacından plakaya da ihtiyacımız vardır.

Şekil 21- Lombar çerçevelerinin yapılışı.

Kalıp olarak kullanacağımız 10x10 mm. ebadında, 10 cm. uzunluğunda çıta üzerinde, Şekil 21’de görüldüğü gibi 1 mm. lik ıhlamur plakalardan keserek elde edeceğimiz kübik şekiller, daha önce oyduğumuz lombarlara yerleştirilecektir (Şeki 22).

Şekil 22- Lombar çerçevelerinin yerlerine yerleştirilişi.

Gerek kalıpta gerekse lombarlara yerleştirdiğimiz kübik parçaların yapıştırılmasında sentetik tutkal kullanmalıyız. Top lombarlarının çerçeveleri yerlerine yerleştikten sonra fazlalık kalmış ise bu fazlalığı içerde değil dışarıda, yani borda kısmında bırakmalıyız. Zira bordadan dışarı taşan fazlalığı tesviye etmek daha kolay olacaktır. Ayrıca bordada 1 mm. lik bir çıkıntı payının top lombar çerçevesi olarak bırakılması gerekmektedir.